Çocuklar İçin Felsefe?
— Çocuklar İçin Felsefe?
Çocuklar İçin Felsefe Nedir?
Çocuklarla/Topluluklarla felsefe, literatürde P4C-philosophy for chilren/community olarak ifade edilmekte. Aradaki 4 rakamı P4C’nin critical-eleştirel, creative-yaratıcı, caring-özenli, collaborative-işbirliği başlıklı özellikleri betimler.
Çocuklarla/Topluluklarla felsefe, çocukların bir araya gelerek oluşturduğu bir topluluk ile yaptığı derin düşünme eylemi. Bu eyleme ‘felsefi soruşturma’ diyoruz. Bunun için kullanılan uyaran denilen araçlar ise hikâye, kısa video ya da bazı görseller olabilir. Ama çoğunlukla hikâye anlatımı tercih edilmekte.
— Çocuklar İçin Felsefe?
Uygulama Nasıl?
Yaşları aynı ya da birbirine yakın olan 5-15 kişilik çocuk grubu, kolaylaştırıcı dediğimiz bir eğitmen ya da öğretmen ile birlikte bir çember oluşturur. Kolaylaştırıcı, uyaran (hikâye okuyarak) ile soruşturmayı başlatır ve hikaye okuması sırasında felsefi bir tartışma olabileceğini düşündüğü yerlerde durarak çocuklara çeşitli açık uçlu sorular sorar.
Çocuklar kendi düşüncelerini ifade ederler ancak cevaplarının mutlaka gerekçelendirilmesi istenir. Verdikleri cevapların nedenlerini düşünerek ifade etmeye çalışan çocuklar artık bir düşünme eylemi içerisine girmiştir.
— Çocuklar İçin Felsefe?
Uygulama Sadece Analitik Düşünme mi İçeriyor?
Grup olmaları nedeniyle aynı ya da farklı birden fazla görüş ortaya çıkacağından her bir çocuk diğerini özenle dinleyecek ve kendi fikrini ya da görüşünü gözden geçirecektir. Soruşturma içerisinde farklı zamanlarda ya da sonlarında düşüncesinin nasıl değiştiğini bizzat pratik ederek yaşayan çocuklar, deneyimledikleri bu duruma gösterdikleri tepkilerle ortaya koydukları davranışlarla, etik evrensel değerler anlamında da bir öğrenme sürecinde olacaklardır. Yani çocuklar karşıt görüşün daha makul ve kendi görüşünün hatalı ya da eksik olduğunu anladıkları bir durumda bunu kabul edebilme olgunluğuna erişmeyi de öğreneceklerdir.
Bu anlamıyla çocuklar ya da topluluklarla felsefe, sadece mantıksal bir akıl yürütme yapılan bir düşünme eylemi değil aynı zamanda bir değerler eğitimi pratiği de içerir.
— Çocuklar İçin Felsefe?
Nasıl Ortaya Çıkmış?
Çocuklarla felsefenin mucidi, Amerikalı felsefe profesörü Matthew Lipman’dır. 1960’ların sonlarına doğru, bir okulda yaptığı sohbet esnasında çocukların birbirleriyle aynı ya da kalıp cevaplar verdiğini ve soru sormada, sorgulamada yetersiz olduklarını gözlemlemiştir. Bu yüzden geleneksel eğitim sistemindeki akademik bilgi yüklemesinin yanında, bilginin nasıl işleneceğinin de öğretilmesi gerektiği fikriyle; Sokrat’ın neden-sonuç ilişkili akıl yürütme tekniğinin uygulanmasının etkin bir yöntem olduğuna karar vermiştir. Sonrasında Alman bilim insanı Ann Margaret Sharp ile birlikte tekniği geliştirerek uygulamalara başlanmıştır.
— Çocuklar İçin Felsefe?
Kazanımları Neler?
Bilim insanları; yaptıkları uygulamalarda zaman içinde, çocukların, bilişsel ve duyuşsal alanlarda;
eleştirel düşünme, Yaratıcı düşünme, mantıksal akıl yürütme, mantıklı ile mantıksızı ayırt edebilme, kendini ifade edebilme, dili etkin kullanma, özgüven, adil eleştiriyi kabul edebilme, özenle dinleme ve özenli davranma vb. konularda belirgin bir şekilde geliştiğini tespit etmişlerdir.
1970’lerde bu yana Dünya ‘da birçok ülkede yaygın olarak kullanılan çocuklar için felsefe, 60’dan fazla ülkede eğitime entegre edilmiş ve, UNESCO tarafından “yurttaşlık eğitimi için mükemmel bir yöntem” statüsünde kabul edilmiştir.